Jaargang 44 nr. 4, november 2023
Villerius in Heenvliet
en in Brielle, Geervliet en Spijkenisse
Toen in 1993 de seniorenwoningen tegenover de kerk in Heenvliet werden opgeleverd, moest er voor de nieuwe straat een naam komen.
Het gemeentebestuur van Bernisse zocht het in de plaatselijke historie en kwam met de naam Jan Jacob Villeriusstraat. Terecht, want in de Heenvlietse geschiedenis hebben vier generaties van deze familie een belangrijke rol gespeeld.
De familie Vermaat
over Geervlieters gesproken…
Jan Vermaat (1830-1908) en zijn vrouw Geertruida Schrijver (1834-1924) zijn de ouders van Hendrik Pieter Vermaat, die op 28-1-1897 getrouwd is met Maria Blaak en waar dit artikel, inclusief hun vier kinderen Geertrui, Andries, Marie en Jan over gaat.
Koekplanken & Kerststallen
– koekplanken –
Speculaasjes, in grote en kleine maten, werden eeuwenlang gemaakt met behulp van koekplanken of ‘prenten’, zoals ze in vakjargon heten. Vermoedelijk werden de eerste prenten al in de Middeleeuwen gesneden. De oudst bekende plank in Nederland dateert van omstreeks 1600. Het snijden van koekprenten is een vorm van volkskunst die zijn bloeiperiode kende in de 17e en 18e eeuw, maar helaas verdwenen onder invloed van modernisering en mechanisering. De oorsprong van het woord ‘speculaas’ is waarschijnlijk te danken aan de koekplank. Het is aannemelijk dat het woord speculaas afkomstig is van het Latijnse ‘speculum’ wat spiegel betekent.
Kerststallen & Koekplanken
– kerststallen –
Een kerststal is een voorstelling van de geboorte van het kindeke Jezus. Volgens de traditie werd Jezus in een stal geboren, wat berust op de voerbak die genoemd wordt
in Lukas 2:7: ‘En zij baarde haar eerstgeboren Zoon, en wond Hem in doeken, en leide Hem neder in de kribbe, omdat voor hen lieden geen plaats was in de herberg’.
Van impost tot Quotisatie
rijkdom en armoede in Geervliet
Nederlanders spreken over het algemeen niet graag over hun salaris of vermogen. Behalve bij de Belastingdienst of bij vermelding in de Quote 500 blijft inzage in iemands financiële positie in ons land taboe. Programma’s als Steenrijk, Straatarm en Waar doen ze het van? zijn populair omdat zij een voyeuristisch inkijkje geven in andermans portemonnee én taboedoorbrekend zijn. Dit was in vroeger tijden wel anders. De overheid was permanent op de hoogte van wat iemand ‘waard’ was. De meeste beroepsgroepen waren tot het einde van de achttiende eeuw georganiseerd in gilden waar de lonen veelal vast lagen. CAO-lonen waren ver te zoeken, maar globaal wist de timmerman wat de smid verdiende.
‘Dag zuster!’
In gesprek met zuster Luijendijk
Zuster Luijendijk was vele jaren werkzaam als wijkverpleegster in Geervliet, Simonshaven en Abbenbroek. Zij had te kennen gegeven dat zij voor ons blad best wel eens wat wilde vertellen over haar veelzijdige werkzaamheden in dienst van het Groene Kruis.
Wij togen dus op afspraak naar Abbenbroek, waar zuster Luijendijk, inmiddels 95 jaar, nog altijd zelfstandig woont in het huis dat eerder van haar ouders was en waar de sfeer van de dertiger jaren nog altijd aanwezig is. We hadden er geen moment over nagedacht hoe we haar zouden begroeten, maar spontaan kwam de enig juiste manier van aanspreken: ‘Dag zuster’!
Speculaasjes van Reedijk
– Heel Geervliet bakt –
Ruim 100 jaar hebben we in Geervliet kunnen genieten van de speculaasjes van Bakker Reedijk. Met Sinterklaas en kerst lag de vitrine vol met boterletters, banketstaven, suikerbeesten, borstplaat, chocolade en marsepein.
Oud-bakker en bestuurslid van Oud-Geervliet Jaap Reedijk leent niet
alleen een paar koek- en suikerplanken uit voor de expositie maar hij deelt ook enkele recepten met ons. Oude lekkernijen, leuk om zelf weer eens te bakken.